Een open haard: gezellig, maar nog van deze tijd?

Een open haard

Zo’n knisperend houtvuur is dan wel gezellig, maar steeds meer steden hebben zoiets als een stookalarm. Op koude, windstille dagen mag je dan geen open haard of kachel aansteken, zelfs niet heel even voor de gezelligheid. Ben jij verknocht aan je vuurtje? Weet dan dat een open haard geen onschuldige sfeermaker is.

Houtverbranding is slecht voor het milieu en je gezondheid

Een open haard is jammer genoeg bijzonder vervuilend. Ter illustratie: twee uur hout branden heeft ongeveer hetzelfde effect als 1000 kilometer met de wagen rijden. Er komt namelijk schrikwekkend veel fijn stof bij vrij. Stook je bovendien nat, geïmpregneerd of behandeld hout, dan komen er zo mogelijk nog meer schadelijke stoffen vrij. Een open haard is dan ook nefast voor de gezondheid, en niet alleen voor wie aan astma lijdt.

Hoewel de uitstoot het grootst is bij een open haard, doen houtkachels het niet veel beter. Zelfs de meest moderne exemplaren produceren nog steeds veel meer fijn stof dan een mazout- of aardgasketel. Cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij tonen aan dat 49 procent van de stofdeeltjes kleiner dan 2,5 micrometer afkomstig is van houtverbranding – tegenover ‘maar’ 12 procent van het wegverkeer. Op koude, windstille dagen blijft al dat fijn stof in de lucht hangen, met alle gevolgen van dien.

Een open haard heeft een bedroevend laag rendement

Van alle verwarmingstoestellen produceert een open haard niet alleen de grootste hoeveelheden fijn stof, het is ook een van de minst efficiënte manieren om je huis te verwarmen – het rendement bedraagt hoogstens 20 procent. Niet verwonderlijk als je bedenkt dat een open haard enkel stralingswarmte afgeeft en – in tegenstelling tot bijvoorbeeld houtkachels – geen convectiewarmte. Het hoeft dus evenmin te verbazen dat een open haard doorgaans enkel als aanvullende verwarming wordt gebruikt en dat je voor de hoofdverwarming van je woning op andere verwarmingstoestellen moet rekenen.

CO- en brandgevaar

Een bijkomend nadeel van een open haard is dat het een van de gevaarlijkste verwarmingsmethodes is. Een open haard gebruikt zuurstof uit de omgeving voor de verbranding, en omdat de verbranding van hout nooit volledig is, ontstaan er steeds kleine hoeveelheden CO. Als alles goed gaat, verloopt de afvoer van schadelijke lucht en CO via de schoorsteen. Als die echter slecht trekt, vergroot het risico op CO-vergiftiging en schoorsteenbrand aanzienlijk. Bij elk gesloten verwarmingssysteem is dat risico kleiner, omdat de verbrandingsgassen daar door een buis worden afgevoerd. Vergeet ook niet dat je brandverzekering je verplicht om je schoorsteen jaarlijks te laten reinigen door een erkende schoorsteenveger.

Een aantal alternatieven op een rijtje

De gezelligheid van een open haard weegt jammer genoeg niet op tegen de vele nadelen. Om je huis te verwarmen kies je dus beter voor een (combinatie van) een hoogrendementsketel, warmtepomp of/en zonne-energie. Voor de sfeer kun je eventueel een gesloten haard overwegen – die heeft in elk geval een beter rendement – of een gashaard, die minder schadelijke stoffen uitstoot. Pelletkachels zijn minder verontreinigend en er bestaan ook speciale filters voor kachels, maar elke houtkachel heeft sowieso een grotere uitstoot dan om het even welke andere verbranding. Met mate gebruiken is dus de boodschap!

Toch stoken? Hou dan deze tips in het achterhoofd

Als je je open haard toch wilt blijven gebruiken, moet je volgende tips zeker in het achterhoofd houden:

●        Gebruik de open haard enkel als er buiten voldoende wind is.

●        Verbrand alleen schoon hout dat goed droog is.

●        Gebruik de open haard niet in het gezelschap van kinderen, zwangere vrouwen en ouderen.

●        Laat je schoorsteen regelmatig nakijken en reinigen door een erkend schoonsteenveger.

●        Laat de open haard nooit onbewaakt achter.

●        Zorg voor voldoende ventilatie en zet je ramen 10 minuten per dag open.