Ecologische voetafdruk: is je dieet belangrijker dan je energieverbruik?

Wie milieubewust is, heeft wellicht al van de zogenaamde ecologische voetafdruk gehoord. Dit getal drukt uit hoeveel grond- en wateroppervlakte er nodig is om jou (en je gezin) een jaar lang te voorzien van voedsel en energie en om je afvalproductie te verwerken. Voor een duurzame toekomst is het belangrijk dat je je voetafdruk zo klein mogelijk houdt. Dat kiezen voor groene stroom of gas als warmtebron daarbij helpt, is vanzelfsprekend. Maar er zijn nog veel meer manieren waarop jij je steentje kunt bijdragen.

Ecologische voetafdruk: een complexe rekensom

Hoewel er sinds de introductie van het concept ook al kritiek op de ecologische voetafdruk kwam – je kunt niet àlles in de voetafdruk opnemen – blijft het een belangrijke maatstaf om je milieu-impact na te gaan. Als je je voetafdruk berekend, krijg je immers een concreet beeld van de verschillende manieren waarop je een verschil kunt maken. En als je weet dat de gemiddelde voetafdruk van Belgen zo’n zes keer groter is dan wat er per persoon wereldwijd aan grondstoffen beschikbaar is, wordt het hoog tijd om actie te ondernemen.

Bewust eten, bewust leven?

Regelmatig verschijnen er rapporten die aantonen dat een volledig plantaardig dieet een van de meest efficiënte manieren is om duurzamer te leven. Niet onlogisch, wanneer je bijvoorbeeld bedenkt dat je voor de productie van één kilogram kaas of vlees 4.000 à 5.000 liter water nodig hebt en dat er momenteel niet alleen heel wat landbouwgrond wordt gebruikt om veevoer op te kweken, maar dat er ook nog steeds bossen moeten wijken voor landbouwgrond. Wie wil overschakelen op een plantaardige levensstijl zal automatisch bewuster consumeren, heel wat vanzelfsprekende producten in de supermarkt bevatten namelijk dierlijke producten.

Kies voor duurzame verandering mét aandacht voor je energieverbruik

Door louter voor een plantaardige levensstijl te kiezen, is de kous echter niet af. Wie zijn of haar dieet het hele jaar door baseert op exotische ingrediënten, belast evengoed het milieu. Bovendien zorgt het zogenaamde ‘rebound-effect’ ervoor dat je eens je het gevoel hebt dat je milieubewust bezig bent, je minder gaat letten op je eigenlijke energieverbruik. Daardoor dreig je het positieve effect helemaal teniet te doen! De kunst bestaat er dus in om duurzame keuzes te maken die je volhoudt en je bewust te blijven van mogelijke verbeteringen. In dat opzicht geldt dat vele kleine beetjes een groot verschil kunnen maken. Enkele suggesties:

• Kies voor hernieuwbare energiebronnen en groene stroom. Investeer bijvoorbeeld in zonne-energie en/of een warmtepomp en maak optimaal gebruik van je thermostaat. Ben je aan een nieuwe boiler toe? Ga dan voor een zonneboiler. Vervang je huishoudtoestellen en lampen door energiezuinige exemplaren en neem ook je eigen gewoontes onder de loep. Zo schakel je verlichting of toestellen het best uit wanneer je ze niet nodig hebt.
• Optimaliseer de isolatie van je woning.
• Beperk je dagelijks waterverbruik: neem een douche in plaats van een bad, gebruik regenwater om de wc door te spoelen en laat kranen niet onnodig lopen.
• Spring verstandig om met afval: beperk verpakkingen en wegwerpartikelen en kies indien mogelijk voor herbruikbare materialen. Sorteer je afval zodat recycleren makkelijker wordt.
• Laat de wagen zoveel mogelijk thuis, en kies voor de fiets of het openbaar vervoer. Toch op weg met de auto? Pas dan je rijstijl aan of kies voor carpooling.
• Probeer het vliegtuig te vermijden als je op vakantie gaat. Elke trans-Atlantische vlucht die wordt vermeden zou goed zijn voor een besparing van 1,6 ton CO₂.
• Oefen je in duurzaam consumeren: ga na uit welke materialen iets bestaat, in welke omstandigheden iets werd gemaakt en of je het wel echt nodig hebt.
• Trek die duurzame lijn ook door in je voeding: kies voor zoveel mogelijk lokaal gekweekte seizoensproducten.